اثرات نوسانات شبه‏ دوسالانه بر بارش ‏های زمستانه ایران

هدف اصلی از این مطالعه تشخیص نقش دورپیوند QBO بر بارش‏های فصل زمستان در ایران است. بدین منظور، از داده‏های بارش صد ایستگاه هواشناسی در دورة آماری ۱۹۸۸-2017 استفاده شد و با اعمال چند روش آماری و توصیفی نقش QBO بر بارش‏های فصل زمستان بررسی شد. با انتقال خروجی‏ها به محیط سامانة اطلاعات جغرافیایی (GIS)، پهنه‏های مختلف اثرپذیر از QBO مشخص شد. نتایج یافته‏های پژوهش حاکی از آن است که ارتباط معکوس و معنی‏داری بین فازهای مثبت QBO در فصل پاییز و بارش‏های فصل زمستان در نواحی مرکزی و جنوبی ایران وجود دارد؛ به‏طوری‏که بیشترین ضرایب همبستگی بین 6/0- تا 86/0- در سواحل جنوبی خلیج فارس مشاهده‏شدنی است. نتیجة مهم دیگر این پژوهش آشکارسازی نقش فازهای فرین منفی بر کاهش بارش‏های فصل زمستان است. به‏طورکلی، به‏نظر می‏رسد فازهای ملایم QBO نقش مساعدی در ترسالی‏های اغلب مناطق کشور داشته و به هنگام رخداد فازهای منفی حدی غالباً زمستان‏های خشک در بیشتر نقاط کشور رخ داده است. همچنین، وقوع فرین‏های مثبت و به‏ویژه منفی نمایة QBO به‏ترتیب در فصول پاییز و زمستان یکی از علل خشک‏سالی‏های زمستانه در مناطق جنوبی و غربی ایران بوده است.